ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତା ବା ସ୍ପର୍ମ କ୍ୱାଲିଟି ଏକ ପୁରୁଷର ପ୍ରଜନନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ। ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗୁଣବତ୍ତା, ଗତିଶୀଳତା (motility), ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା (count) ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଅନେକ କାରଣ ଯେମିତି ଜୀବନଶୈଳୀ, ଖାଦ୍ୟପେୟ, ମାନସିକ ଚାପ ଏବଂ ପରିବେଶୀୟ ପ୍ରଭାବ ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ତେବେ, କିଛି ସଠିକ ଜୀବନଶୈଳୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଅଭ୍ୟାସ ମାଧ୍ୟମରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରେ।ନିମ୍ନରେ ଏହା ପାଇଁ କିଛି ପ୍ରମୁଖ ଉପାୟ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି।
1. ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ନିମ୍ନଲିଖିତ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପୁଷ୍ଟିକର ଉପାଦାନ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଗୁଣବତ୍ତା ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ:
- ଜିଙ୍କ (Zinc): ଜିଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟେରୋନ ସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି କରେ। ବାଦାମ, ମଞ୍ଜି, ଓଟସ୍, ଏବଂ ସମୁଦ୍ର ଖାଦ୍ୟ (seafood) ଜିଙ୍କର ଭଲ ଉତ୍ସ।
- ଫୋଲେଟ (Folic Acid): ଫୋଲେଟ ଶୁକ୍ରାଣୁର DNA ଗଠନକୁ ସୁଧାରେ। ସବୁଜ ପନିପରିବା, ଡାଲି, ଏବଂ ଅଙ୍କୁରିତ ଶସ୍ୟରେ ଫୋଲେଟ ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରାରେ ମିଳେ।
- ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ: ଭିଟାମିନ C, E, ଏବଂ ସେଲେନିୟମ ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ଅକ୍ସିଡେଟିଭ ଷ୍ଟ୍ରେସରୁ ରକ୍ଷା କରେ। ଖଟାପତ୍ରା ଫଳ, ବାଦାମ, ଏବଂ ବେରୀ ଜାତୀୟ ଫଳ ଖାଇବା ଉଚିତ।
- ଓମେଗା-୩ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ: ଏହା ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗତିଶୀଳତା ବୃଦ୍ଧି କରେ। ମାଛ, ଅଳସି ମଞ୍ଜି, ଏବଂ ଆଖରୋଟରେ ଏହା ମିଳେ। ଅତ୍ୟଧିକ ପ୍ରୋସେସ୍ଡ ଖାଦ୍ୟ, ଚିନି, ଏବଂ ଟ୍ରାନ୍ସ ଫ୍ୟାଟ ଖାଇବା ଏଡ଼ାଇ ଚଳନ୍ତୁ।
2. ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମନିୟମିତ ଶାରୀରିକ ବ୍ୟାୟାମ ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ବ୍ୟାୟାମ ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ ବଢ଼ାଇ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟେରୋନ ସ୍ତରକୁ ସୁଧାରେ। ମାତ୍ର, ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟା୯ୟାମ ବା ଭାରୀ ଶାରୀରିକ ଶ୍ରମ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ତେଣୁ, ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ବ୍ୟାୟାମ ଯେମିତି ଚାଲିବା, ଦୌଡ଼ିବା, ଯୋଗାସନ, କିମ୍ବା ସାଇକେଲ ଚଳାଇବା ଉପଯୁକ୍ତ।
3. ଓଜନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣଅତ୍ୟଧିକ ଓଜନ ବା ସ୍ଥୂଳତା ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଗୁଣବତ୍ତା ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ସ୍ଥୂଳତା ହରମୋନ ଅସନ୍ତୁଳନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନକୁ ହ୍ରାସ କରେ। ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ ଏବଂ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଓଜନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖନ୍ତୁ।
4. ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସମାନସିକ ଚାପ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଗୁଣବତ୍ତା ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଷ୍ଟ୍ରେସ ହରମୋନ କର୍ଟିସୋଲ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟେରୋନ ସ୍ତରକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରେ। ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଇପାରେ:
- ଧ୍ୟାନ ଓ ଯୋଗାସନ
- ଗଭୀର ନିଶ୍ୱାସ ନେବାର ଅଭ୍ୟାସ
- ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନିଦ୍ରା (୭-୮ ଘଣ୍ଟା)
- ଶୌଖିନୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯେମିତି ଗୀତ ଶୁଣିବା, ପେଣ୍ଟିଂ, କିମ୍ବା ବଗିଚା କାମ
5. ଧୂମପାନ ଓ ମଦ୍ୟପାନ ତ୍ୟାଗଧୂମପାନ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ମଦ୍ୟପାନ ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ନିକୋଟିନ ଏବଂ ଆଲକୋହଲ ଶୁକ୍ରାଣୁର DNAକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ। ତେଣୁ, ଧୂମପାନ ଏବଂ ମଦ୍ୟପାନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ।
6. ଅତ୍ୟଧିକ ଉତ୍ତାପରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଣ୍ଡକୋଷର ତାପମାତ୍ରା ଶରୀରର ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରାଠାରୁ କମ୍ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଅତ୍ୟଧିକ ଉତ୍ତାପ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ଏହା ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ:
- ଟାଇଟ୍ ପୋଷାକ ବା ଅଣ୍ଡରୱେୟାର ପରିହାର କରନ୍ତୁ।
- ଲାପଟପକୁ କୋଳରେ ରଖି ଦୀର୍ଘ ସମୟ କାମ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।
- ଗରମ ପାଣିରେ ଅଧିକ ସମୟ ଗାଧୋଇବା କିମ୍ବା ସଉନା ବ୍ୟବହାର ଏଡ଼ାନ୍ତୁ।
7. ପରିବେଶୀୟ ଦୂଷଣରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୀଟନାଶକ, ଭାରୀ ଧାତୁ (heavy metals), ଏବଂ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ଏହା ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ଜୈବିକ (organic) ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ ଏବଂ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ସଂସ୍ପର୍ଶରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ।
8. ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶଯଦି ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ରହୁଛି, ତେବେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରନ୍ତୁ। ଶୁକ୍ରାଣୁ ପରୀକ୍ଷା (semen analysis) ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ୟାର ମୂଳ କାରଣ ଜଣାପଡ଼ିପାରେ। ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ଡାକ୍ତର ଔଷଧ ବା ସପ୍ଲିମେଣ୍ଟ ପରାମର୍ଶ ଦେଇପାରନ୍ତି।
ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଶୈଳୀ, ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ, ଏବଂ ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ, ଧୂମପାନ ଓ ମଦ୍ୟପାନରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା, ଏବଂ ପରିବେଶୀୟ ଦୂଷଣକୁ ଏଡ଼ାଇବା ଦ୍ୱାରା ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରେ। ଯଦି ସମସ୍ୟା ଜାରି ରହେ, ତେବେ ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ ନେବା ଉଚିତ। ଏକ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଶୈଳୀ ଅବଲମ୍ବନ କରି ଆପଣ ନିଜର ପ୍ରଜନନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ସୁଧାରି ପାରିବେ।
ଜରୁରୀ ସୂଚନା: କିଛି ବି ପାଳନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନିହାତି କରନ୍ତୁ
